Ο κροταφικός Θεός

Είναι γνωστό σε αυτούς που έχουν ασχοληθεί ακόμα και λίγο με τη Νευρολογία ότι υπάρχουν πολλά είδη επιληψίας. Κάποια προκαλούν βίαιους τονικοκλονικούς σπασμούς, που είναι σαν ο άνθρωπος να ταρακουνιέται βίαια από μία αόρατη δύναμη, είτε σε όλο το σώμα του είτε σε κάποια από τα άκρα του, πλήρη απώλεια της συνείδησης και απώλειες σε ούρα και κόπρανα. Κάποια άλλα τοποθετούν τον ασθενή σε μία παράξενη «αφηρημάδα» και είναι οι κρίσεις αφαίρεσης. Άλλες κρίσεις απλά ρίχνουν τον άνθρωπο κάτω (ατονικές) μετά από αιφνίδια απώλεια του μυϊκού τόνου.


Υπάρχει όμως και ένα άλλο είδος επιληψίας το οποία έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Είναι η επιληψία του κροταφικού λοβού. Σε αυτή, όταν ο ασθενής παθαίνει κρίση μπορεί να επιτελέσει πολύπλοκες κινήσεις και πράξεις για τις οποίες πολλές φορές δεν θυμάται τίποτε εκ των υστέρων.


Σε κάποιους όμως ασθενείς, οι κρίσεις του κροταφικού λοβού μπορεί να έχουν μοναδική σημασία. Αυτό συμβαίνει γιατί κατά τη διάρκειά τους μπορεί να νιώθουν πως έρχονται σε επαφή με τον ίδιο το Θεό. Μπορεί να έχουν οράματα, να βλέπουν εικόνες, να νιώθουν ότι τα πάντα έχουν ιδιαίτερο νόημα και σημασία και πως αυτοί, είναι συνδεδεμένοι με το σύμπαν.


Η επιληψία ήταν γνωστή από τα αρχαία χρόνια. Οι επιληπτικοί ήταν πολλές φορές άτομα που έχαιραν ιδιαίτερου σεβασμού, αλλά και φόβου από τους συνανθρώπους τους. Φόβου γιατί πολλές φορές κατά τη διάρκεια των κρίσεών τους διακήρυτταν τα οράματά τους τα οποία προέρχονταν από Θεϊκή επιφοίτηση και συχνά περιελάμβαναν καταστροφολογία και είχαν ένα κοσμολογικό ή και προφητικό χαρακτήρα. Γι’ αυτό εξάλλου και την έλεγαν «ιερή νόσο».


Και στην εποχή μας υπάρχουν άνθρωποι που βιώνουν τέτοιες εμπειρίες. Δεν θεωρούνται Ψυχιατρικοί ασθενείς, θυμούνται αυτές τους τις εμπειρίες και πολλές φορές όχι και με τις καλύτερες αναμνήσεις, αλλά με πόνο, αγωνία, έντονη συναισθηματική συμμετοχή αλλά και φόβο για κάτι τόσο συγκλονιστικό που τους συνέβη και που προσπαθούν να εξηγήσουν. Πολλοί από αυτούς νιώθουν κατά τη διάρκεια τέτοιων κρίσεων να γίνονται ένα με το σύμπαν, να έρχονται σε επαφή με το θεό και να νιώθουν ως κομμάτι της φύσης που τους αγκαλιάζει, συγκινούμενοι ακόμα και από τον παραμικρό κόκκο άμμου που τους περιβάλλει.


Κατά τον εξαιρετικό Νευροεπιστήμονα Ραματσάντραν τρεις θα μπορούσαν να είναι οι πιθανές εξηγήσεις ενός τέτοιου φαινομένου:

Η πρώτη είναι πως μέσω μίας τέτοιας διαδικασίας ο άνθρωπος έρχεται κοντά στο Θεό, ο οποίος επικοινωνεί μαζί του και του μεταφέρει μηνύματα. Αυτή είναι όμως μία πιθανότητα την οποία φυσικά και δεν μπορεί να ελέγξει η επιστήμη.

Η δεύτερη πιθανότητα είναι ότι λόγω της βίαιης εκφόρτισης πολλών κυττάρων στον κροταφικό λοβό δημιουργούνται συγκλονιστικές εικόνες και συναισθήματα. Για να δικαιολογήσει το άτομο αυτά τα φαινόμενα τους δίνει μία υπερφυσική εξήγηση.

Η τρίτη πιθανότητα έχει σχέση με τον τρόπο που είναι δομημένος ο κροταφικός λοβός για να αντιμετωπίσει τις συναισθηματικές προκλήσεις του περιβάλλοντος μας. Εκεί βρίσκονται κέντρα, που έχουν σχέση με τη διάκριση των σημαντικών από τα ασήμαντα πράγματα για τον καθένα από εμάς, έτσι ώστε να μπορεί να ιεραρχήσει τις πράξεις του και τη ζωή του.


Είναι οι συνδέσεις των νευρωνικών κυκλωμάτων του κροταφικού λοβού με την αμυγδαλή που αποτελεί την πύλη των κέντρων για τα ανθρώπινα συναισθήματα που επηρεάζουν την αξία των συμβάντων γύρω μας για εμάς. Κατά την επιληπτική κρίση αυτά τα κυκλώματα υπερλειτουργούν, δημιουργώντας μία υπερχείλιση πληροφορίας, υπερχείλιση συναισθημάτων και σημασιών. Ίσως αυτές οι οδοί να αποτελούν το κλειδί σε αυτό τον τύπο επιληψίας που ενίοτε μπορεί να βιωθεί ως μία μυστικιστική, κοσμική και εντέλει πραγματικά(;) θρησκευτική εμπειρία.


Βέβαια εδώ υπάρχει και μία άλλη λεπτομέρεια: Πολλά από αυτά τα άτομα που αναφέρουν τέτοια περιστατικά, δεν είναι καθόλου θρήσκα. Μπορεί λοιπόν να υπάρχουν νευρωνικά κυκλώματα σε όλους μας ανεξαρτήτως πεποιθήσεων που θα συμβάλλουν σε αυτό το θρησκευτικό συναίσθημα;


Θα μπορούσε αυτό το διαχρονικό και πανανθρώπινο συναίσθημα να είναι άλλο ένα από τα όπλα της φύσης στη δημιουργία και τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής;