Πανόπτικον

Κάποτε, εκεί γύρω στα 1750 κάποιος κύριος που ήτανε αραχτός και δεν είχε με τι να ασχοληθεί (τότε τους λέγανε φιλοσόφους και σήμερα τους λένε επίσης έτσι) καθότι μάλλον δεν είχε ιδιαίτερες βιοποριστικές αγωνίες, καθότανε και σκεφτότανε πως θα μπορέσει να ταλαιπωρήσει τους αγαπητούς συνανθρώπους του.

Κάθισε λοιπόν ο μπαγασάκος και σκαρφίστηκε μία ωραία μόντα. Μία φυλακή, όπου κάποιος θα μπορούσε να παρατηρείται και ο ίδιος να μην το παίρνει πρέφα. Και καθότι και ολίγον ελληνομαθής, πιθανότατα και γιατί τα ελληνικά έδιναν και ένα κάποιο τόνο επιστημονικότητος ούτως ειπείν, το ονόμασε πανόπτικον. Οι αρχές αυτής της κατασκευής λίγες και απλές, όπως κάθε πανούργο μέσο που έχει φτιάξει ο άνθρωπος.

Ένας κεντρικός πύργος, κυλινδρικού σχήματος, όπου βρίσκεται ο δεσμοφύλακας (αν υπάρχει κάποιος) και γύρω γύρω από αυτόν τον κεντρικό πύργο στην περιφέρεια τα κελιά των κρατούμενων να περιβάλλουν τον κεντρικό κύλινδρο σε ένα δεύτερο ομόκεντρο κύκλο 360 μοιρών. Το σημαντικό στοιχείο εδώ ήταν πως στον κεντρικό πύργο δεν θα φαινόταν ποτέ κάποιος δεσμοφύλακας. Έτσι δυνητικά ο κάθε κρατούμενος δεν θα είχε την παραμικρή ιδέα για το πότε θα παρακολουθείται, ή για το αν παρακολουθείται. Ή επίσης θα μπορούσε να παρακολουθείται επί εικοσιτετραώρου βάσεως! Τι μπορούσε να επιτευχθεί έτσι; Αφενός η λειτουργία της φυλακής με ελάχιστο αριθμό δεσμοφυλάκων, άρα σημαντική οικονομία για το κράτος και αφετέρου να τεθούν τα θεμέλια για μία οικονομική αυτοκρατορία εκατομμυρίων δολαρίων, αυτή την endemol, που είναι η εταιρία παράγωγής του big brother και άλλων αντίστοιχων παιγνίων.

Και σήμερα με τις κάμερες και τα σύγχρονα μέσα παρακολούθησης μπορεί αυτή η ιδέα να μην ξενίζει αφού προσπαθούν να μας συνηθίσουν στην ιδέα της παρακολούθησης με όλες αυτές τις κάμερες για τις οποίες ακούγονται όλο και λιγότερες φωνές διαμαρτυρίας, δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι όλα αυτά στηρίζονται στην ιδέα του πανόπτικον, της ιδέα της τροποποίησης της συμπεριφοράς μέσω της δυνητικής παρακολούθησης και της δυνητικής καταγραφής στην οποία στηρίζονται και σήμερα πολλά συστήματα παρακολούθησης, αφού είναι σαφές πως δεν υπάρχει περίπτωση να αντιστοιχεί ένας εργαζόμενος ανά μόνιτορ παρακολούθησης κλπ, κλπ.

Παμπόνηρον λοιπόν το πανόπτικον, και το υπόλοιπο ψάξιμο δικό σας.